บังคับสัมผัสของผญา
คำผญา เป็นคำคม คำสุภาษิต คำเปรียบเทียบ
เปรียบเปรย อุปมา อุปไมย บางครั้งอาจจะไม่มีสัมผัส บางครั้งอาจจะมีหลายสัมผัสได้เหมือนกับคำสุภาษิตทางภาคกลาง
ไม่มีบังคับเอก โท เหมือนโคลงสุภาพ มีการแบ่งวรรคตอนคำประพันธ์ ดังนี้
วรรคเดียว เรียก
ยาบ เช่น แหวนดีย้อนหัว หรือ นกเค้าท้วงตาแม่
2-3
วรรค เรียก โตงโตย
เช่น ฮั้วหลายหลักจั่งหมั้น
พี่น้องหลายซั้นจังดี, ไหมงามย้อนเส้นบาง นางงามย้อนคนส่า,
ผู้ซายงามย้อนเฮ็ดนาได้กินข้าว
4-6
วรรค เรียก ผญา
เช่น
กินให้พิจารณ์ไว้ คะเนดูสามส่วน
นอนให้คิดสี่ด้าน คะนิงแจ้งจั่งนอน
ผญา
2
สัมผัส หรือ กลอน 5
หลูโตนตั้งแต่หม้อ มีคอปากบ่ออก
หลูโตนหมากลิ้นไม้ มีลิ้นปากบ่เป็น
โตงโตย
2
สัมผัส กลอน 5
บ่อนอ่อนน้ำพัดแทง บ่อนแข็งน้ำพัดเว้น
ผญาย่อย
2
สัมผัส กลอน 7
ไฟไหม้จั่งเห็นหน้าหนู น้ำท่วมฮู้จั่งเห็นหน้าจิล่อ
ผญา
3
สัมผัส กลอน 5
ว่าบ่มีสองซ้อน สังมาซอนเป็นซ่ำ
ว่าบ่มีแม่น้ำ สังมาได้ลอยแพ
ผญา
4
สัมผัส
เจ้าผู้คีงบางส่วย สวยรวยเสมอหล่อ
เป็นว่าพ่อเจ้าปั้น หรืออินทร์นั้นแต่งมา
ผญามีบทเสริม
1
วรรค
น้องนี้แนวนามน้อย หมากหอยนาหน้าต่ำ
แม่นสิตัดไม้ค้ำ แม่นสิป้ำไม้ยู้ ซูขี้นกะบ่เถิง
ผญามีบทเสริม
2
วรรค
ยากแต่นำควายตู้ หลายโตดึงจ่อง
โตหนึ่งข้องเครือเขือง โตหนึ่งเคืองเครือเป้า
คันอ้ายบ่ไล่เต้า ควายน้องแม่นบ่ไป
ขอบคุณข้อมูลจาก
:
หนังสือผญาห่อโคลง โดย ประมวล พิมพ์เสน
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น